خط مقدم مقابله با کرونا کجاست؟ - گروه سرگرمی

دکتر مصطفی پویاکیان عضو هیات علمی گروه مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت وگو با خبرنگاران اظهار کرد: موثرترین راه کنترل این اپیدمی، کاهش تماسهای فرد به فرد در جامعه است و برای کاهش ورود بیمار به سیستم درمانی کشور باید لایه های دفاعی قبل از نظام درمان، به طور موثرتری عمل کنند.

وی با بیان اینکه در زمان همه گیری بیماری کرونا، اولین واکنش های تخصصی به بیماری طبیعتاً توسط متخصصان درمانی یعنی پزشکان و پرستاران صورت می گیرد، اظهار کرد: این گروه از متخصصان به ویژه متخصصان عفونی و ریه و پرستاران در معرض سیلی از بیماران تنفسی قرار گرفته اند که برای دریافت خدمات درمانی به بیمارستان ها و مطب ها مراجعه می کنند.

وی با بیان اینکه نظام درمان کشور به شدت درگیر این بیماری شده، با اشاره به علایم این درگیری، مطرح کرد: افزایش بار بیماران و مراجعان ورودی به بیمارستان ها و مراکز درمانی، افزایش فعالیت های تشخیصی کلینیکی و پاراکلینیکی، افزایش نیاز به خدمات مراقبت بیمارستانی، اختلال در فرایند عادی خدمات دهی مراکز بیمارستانی و تغییر کاربری برخی از آنها برای ارایه خدمات ویژه به بیماران کرونایی، افزایش تماس کادر درمان با بیماران و احتمال آلودگی آنان، افزایش سرعت استهلاک تجهیزات تشخیصی و درمانی و خرابی زودتر از موعد آنها، افزایش ساعات کار کادرهای درمانی و عوارض مرتبط با کار بیش از حد توان مانند خستگی مفرط و مزمن، افزایش خطاهای پزشکی، افزایش تخلفات درمانی و افزایش انتظارات جامعه از پزشکان برخی از این علایم است.

اهمیت توجه به ظرفیت سیستم درمانی کشور برای تشخیص، غربالگری و درمان بیماران

این عضو هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه با جمعیتی از پزشکان، رزیدنت ها، پرستاران و بهیاران در معرض فرسودگی شغلی روبرو هستیم، با طرح مسایلی همچون میزان ظرفیت سیستم درمانی کشور برای تشخیص، غربالگری و درمان بیماران، اظهار کرد: اگر میزان ورودی بیمار به لایه درمانی کشور بیش از توان خدمات دهی شد، چه باید کرد؟ بیمارستانهای پر از بیمار (مخصوصا بیماران بدحال و نیازمند بستری)، کادر درمانی را هم بیمار کرده و توان خدمات دهی آنان را کاهش می دهد، به گونه ای که پزشکان و پرستاران خود به خدمات گیرندگان لایه درمانی تبدیل می شوند، از طرفی از دست رفتن پزشک و پرستارِ متخصص ظرفیت و توان لایه درمانی را کاهش می دهد.

خط مقدم دانستن نظام درمان، ظلم مضاعف به آنان است

دکتر پویاکیان در ادامه با بیان اینکه گروهی از مردم عادی، پزشکان و پرستاران معتقدند که نظام درمانی کشور خط مقدم مقابله با کروناست و باید قدر فداکاری کارکنان نظام درمانی را بدانیم، مطرح کرد: شکی در این نیست که باید جان فشانی کادر درمانی و مراقبت را قدر بدانیم اما کادر درمان نباید خط مقدم مقابله با کرونا باشند و این تلقی از خط مقدم مقابله با اپیدمی کرونا ناشی از یک خطای شناختی است.

اهمیت بسزای اقدامات پیشگیرانه در کنترل شیوع کروناویروس

وی با بیان اینکه ذهن انسان در ارزیابی اقداماتی که جلوی چشم نبوده و یا قابل شمارش نیست، پیروز عمل نمی کند، اظهار کرد: مردم هر روز گزارش تعداد موارد ابتلا به بیماری، فوت ناشی از بیماری یا موارد بهبود یافته را دریافت کرده و در مورد اثربخشی اقدامات درمانی و حجم تلاشی که کادر پزشکی و پرستاری برای افزایش موارد بهبود و کاهش موارد مرگ انجام می دهند، قضاوت می کنند، این در حالیست که قضاوت در مورد تعداد افراد سالمی که به دلیل اقدامات مؤثر پیشگیرانه بیمار نشده اند، بسیار سخت است، چراکه این اقدامات نه دیده می شود و نه چندان ملموس و قابل مشاهده است. به بیان دیگر برای ذهن، مفهوم بهبود 100 نفر بر اثر اقدامات پزشکی قابل درک تر از سالم ماندن همین تعداد افراد بر اثر اقدامات پیشگیرانه است.

نادیده دریافت نقش مهم اجتماعی تخصص های پیشگیرانه در کنترل شیوه و همه گیری کرونا

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه مراکز و افراد فعال در حوزه پیشگیری در معرض دید و مراجعه عموم مردم قرار ندارند، مطرح کرد: گاهی مردم نام این مراکز را هم نشنیده و نمی دانند کدام تخصص های علمی تلاش می کنند که مردم بیمار نشوند. بنابراین، این خطای شناختی بزرگ سبب می شود تا ما کادر پزشکی و درمانی را جلو انداخته و آنان را با سیل بزرگی از بیماران تنها گذاشته و نقش مهم اجتماعی تخصص های دیگر و حتی خودمان را برای جلوگیری از ورود بیمار بیشتر به سیستم درمانی نادیده بگیریم.

وی با تاکید بر اینکه نظام بیمارستانی و درمانی کشور مرز بلافصل مقابله با بیماری است، اظهار کرد: این در حالیست که احتمال تلفات در درگیری مستقیم با این مهاجم (ویروس کرونا) بسیار زیاد است.

بکارگیری واژه مقابله در کنترل اپیدمی ابهام زاست

این متخصص مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار در ادامه با شرح این مساله که شاید ریشه این خطای شناختی در کاربرد واژه مقابله با کرونا باشد، ادامه داد: به طور معمول در ادبیات رسانه ای از واژه مقابله با اپیدمی کرونا صحبت میشود که ابهام دارد. زیرا مشخص نیست که مقابله باید با چه رویکردی انجام شود، برای رفع این ابهام بهتر است از دو واژه پیشگیری و پاسخ استفاده کنیم.

از منظر پیشگیری، نظام درمانی خط آخر مقابله است

دکتر پویاکیان ادامه داد: واژه پیشگیری برای اشاره به تمامی اقدامات مؤثر در جلوگیری از تولید بیمار و واژه پاسخ برای اشاره به تمام اقدامات موثر در کاهش پیامدهای ناشی از بیماری برای فرد و جامعه استفاده می شود، بنابراین آشکار است که نظام درمانی کشور خط مقدم پاسخ به اپیدمی است، ولی اگر از منظر پیشگیرانه به موضوع نگاه کنیم، نظام درمانی کشور خط آخر مقابله محسوب می شود.

موثرترین راه کنترل اپیدمی کرونا

وی با تاکید بر اینکه اپیدمی کرونا مسئله ای است که پوسته پزشکی داشته ولی هسته آن سیستمی است، اظهار کرد: موثرترین راه کنترل این بیماری، تمرکز بر راهکارهای سیستمی و کنترل رفتار مردم برای کاهش تماسهای فرد به فرد در جامعه است و برای کاهش ورود بیمار به سیستم درمانی کشور باید لایه های دفاعی به طور موثری عمل کنند.

لایه های پیشگیرانه برای کنترل کرونا

قبل از نظام درمان پنج لایه دفاعی برای کنترل شیوع وجود دارد

این عضو هیات علمی گروه مهندسی بهداشت حرفهای و ایمنی کار با بیان اینکه پیش از رسیدن به لایه تشخیص و درمان پنج لایه دفاعی وجود دارد، شرح داد: به ترتیب لایه های کنترل ترددهای ضروری برای تهیه مایحتاج زندگی و حیات؛ کنترل ترددهای شغلی، مالی و خدماتی، کنترل ترددهای آموزشی و پژوهشی، کنترل ترددهای غیرضروری تفریحی و گردشگری و کنترل های بهداشت عمومی، محیط و حرفه ای پیش از لایه تشخیص و درمان بیماری قرار می گیرند و در صورتی که این لایه های دفاعی عملکرد مطلوبی داشته باشند، میزان بیماران ورودی به نظام درمانی کشور کاهش چشمگیری خواهد یافت.

وی ادامه داد: اقدام برای مهار انتشار کرونا از لایه اول کمک خواهد کرد تا توان و ظرفیت نظام درمانی کشور برای شناسایی و درمان بیماران تحلیل نرود. بنابراین خط مقدم مقابله با کرونا نه در بیمارستان ها بلکه در سازمان هایی است که مسئولیت مدیریت زندگی روزمره مردم برای تهیه مایحتاج روزانه زندگی و جلوگیری از ترددهای بی مورد و غیرضروری را دارند.

دکتر پویاکیان در انتها با بیان اینکه متخصصانی که در این لایه ها کار می کنند سربازان گمنامی هستند که چشم به همکاری آحاد مردم برای مدیریت بیماری کرونا دارند، اظهار کرد: برای مدیریت مؤثرتر و بهتر کرونا باید زاویه دید خود را تغییر دهیم. خط مقدم جای دیگریست، کیلومترها دورتر از بیمارستان.